Kapitał (fundusz) własny jest zaliczany do pasywów jednostki. Odzwierciedla on własne — wniesione przez właściciela i wypracowane w toku działalności źródła finansowania jej aktywów.
Plan kont
PLAN KONT, aby zobaczyć wszystkie materiały ZALOGUJ SIĘ >
W zależności od formy prawnej jednostki to źródło finansowania aktywów występuje jako:
kapitał własny — w spółkach handlowych (osobowych i kapitałowych), spółkach cywilnych osób fizycznych oraz jednostkach osób fizycznych prowadzących działalność we własnym imieniu i na własne ryzyko,
fundusz własny — w przedsiębiorstwach państwowych, spółdzielniach, samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej oraz innych jednostkach prowadzących działalność statutową na podstawie wydzielonego im mienia stanowiącego własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.
Konta zespołu 8 „Kapitały (fundusze) własne, fundusze specjalne i wynik finansowy” służą — jak wskazuje nazwa zespołu — do ewidencji:
zwiększeń, zmniejszeń i stanu kapitałów (funduszy) własnych, w szczególności podstawowego, zapasowego, rezerwowego, z aktualizacji wyceny,
zwiększeń, zmniejszeń i stanu kapitałów (funduszy) własnych wydzielonych przez jednostkę oddziałom (zakładom) wchodzącym w jej skład, samodzielnie sporządzającym bilans oraz rachunek zysków i strat,
zwiększeń, zmniejszeń i stanu funduszy specjalnych,
ustalania i rozliczania wyniku finansowego.
W związku z nowelizacją ustawy o rachunkowości od 2016 r. wprowadzono zmiany w Kodeksie spółek handlowych. Wynika z nich jednoznacznie obowiązek prezentowania nabytych akcji lub udziałów własnych jako składników aktywów
udziały własne należy umieścić w bilansie w osobnej pozycji aktywów — art. 200 S 3 ksh dla spółek z o.o.;
akcje własne należy umieścić w bilansie w osobnej pozycji aktywów. Równocześnie należy zmniejszyć kapitał rezerwowy na akcje własne utworzony zgodnie z art. 362 S 2 pkt 3 ksh i odpowiednio zwiększyć kapitał bądź kapitały, z których został on utworzony — art. 363 S 6 ksh dla spółek akcyjnych.
Wprawdzie wskazane wyżej pozycje są obecnie prezentowane jako aktywa, ale nie ma przeszkód, aby konta służące do ich ewidencji znajdowały się w zespole 8.
Tradycyjnie w tym zespole ujmuje się również operacje dotyczące:
rezerw tworzonych na zobowiązania w trybie art. 35d uor,
rozliczeń międzyokresowych przychodów - dokonywanych według zasad określonych w art. 41 uor.
Konto to jest przeznaczone do ewidencji zwiększeń, zmniejszeń i stanu kapitału lub funduszu podstawowego jednostki, tworzonego na podstawie obowiązujących ją przepisów prawa (np. Kodeksu spółek handlowych). Przy czym w opracowaniu nie będzie operacji dotyczących przedsiębiorstw państwowych, spółdzielni i SPZOZ.
Ewidencja analityczna powinna być prowadzona z uwzględnieniem potrzeb wynikających z formy prawnej jednostki i powinna w szczególności umożliwiać ustalenie:
imiennego składu wspólników (właścicieli) spółek prawa handlowego oraz wysokości i rodzaju posiadanych przez nich udziałów lub ilości akcji imiennych; dane te powinny wynikać z prowadzonej obligatoryjnie księgi udziałów lub akcji, wymaganej przez ksh,
składu spółek prawa cywilnego i udziałów w kapitale ich właścicieli,
stanu oraz tytułów zwiększeń i zmniejszeń funduszu założycielskiego,
imiennego składu członków spółdzielni, jak również wysokości zadeklarowanych i wniesionych do niej udziałów i wkładów.
Zasady funkcjonowania konta
Po stronie Wn |
Po stronie Ma |
Zmniejszenie kapitału poprzez np. wycofanie go przez właścicieli, umorzenie |
Utworzenie kapitału (funduszu) w nowo powstałej jednostce, jego zwiększenie w czasie jej trwania |
|
• wniesione wkłady (udziały) przez udziałowców, akcjonariuszy, wspólników, członków spółdzielni, właścicieli - zarówno w postaci pieniężnej, jak i niepieniężnej, |
|
|
W jednostce posiadającej osobowość prawną konto to może wykazywać wyłącznie saldo Ma (kredytowe) i odzwierciedla stan kapitału (funduszu) jednostki posiadającej osobowość prawną (saldo Ma) i kapitałów (funduszy) podstawowych wydzielonych jej zakładom lub oddziałom (saldo Wn - w jednostce wydzielającej, saldo Ma - w zakładzie lub oddziale tej jednostki) |
Ewidencja analityczna powinna być prowadzona z uwzględnieniem potrzeb wynikających z formy prawnej jednostki i powinna w szczególności umożliwiać ustalenie:
imiennego składu wspólników (właścicieli) spółek prawa handlowego oraz wysokości i rodzaju posiadanych przez nich udziałów lub ilości akcji imiennych; dane te powinny wynikać z prowadzonej obligatoryjnie księgi udziałów lub akcji, wymaganej przez ksh,
składu spółek prawa cywilnego i udziałów w kapitale ich właścicieli,
stanu oraz tytułów zwiększeń i zmniejszeń funduszu założycielskiego,
imiennego składu członków spółdzielni, jak również wysokości zadeklarowanych i wniesionych do niej udziałów i wkładów.
W opracowaniu skupiono się na podmiotach innych niż przedsiębiorstwa państwowe, SPZOZ i spółdzielnie.
Typowe zapisy po stronie Wn konta 80
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
I. Kapitał zakładowy w spółkach kapitałowych (z o.o. i akcyjnych) |
||
1. |
Obniżenie kapitału zakładowego (księgowane w dacie wpisu obniżenia do KRS) dokonane w celu zwrotu udziałowcom lub akcjonariuszom równowartości wniesionych wkładów - kwota deklarowanego zmniejszenia kapitału |
24 |
2. |
W związku z umorzeniem nabytych w tym celu (wykupionych) własnych udziałów lub akcji kwota obniżenia równa ich wartości nominalnej: |
14 |
3. |
Operację umorzenia własnych udziałów lub akcji poprzez obniżenie kapitału zakładowego poprzedza uchwała wspólników lub akcjonariuszy w sprawie ich nabycia przez spółkę; nabycie po cenie ustalonej z uwzględnieniem przepisów ksh jest księgowane: Wn konto 14, Ma konto 24 |
|
Rozliczenie ewentualnego salda konta 14, czyli różnicy pomiędzy wartością nominalną a ceną nabycia udziałów lub akcji, następuje w trybie art. 36a ust. 2 uor |
||
4. |
Przeznaczenie zwolnionych kwot kapitału zakładowego na kapitał zapasowy lub rezerwowy — jeżeli statut lub umowa spółki to przewiduje (bez zwrotu równowartości wkładów wniesionych na kapitał zakładowy i bez równoczesnego podwyższenia tego kapitału) |
801, 802 |
5. |
Obniżenie kapitału zakładowego (księgowane w dacie wpisu obniżenia do KRS) - pokrycie straty bilansowej nieznajdującej pokrycia w kapitale zapasowym lub rezerwowym |
82 |
II. Kapitał zakładowy (właściciela) w spółkach osobowych prawa handlowego (jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej), spółkach cywilnych oraz w firmach osób fizycznych |
||
A. |
Ewidencja w spółkach osobowych prawa handlowego (jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej) |
|
1. |
Pokrycie straty bilansowej za poprzedni rok (lata) |
82 |
2. |
Odsetki od faktycznie wniesionych udziałów należne wspólnikom — rozliczane z kapitałem w przy- padku poniesienia straty bilansowej |
24 |
3. |
Przekazanie wspólnikowi części udziału kapitałowego w związku z jego "cofaniem się ze spółki (art. 65 ksh) |
24 |
B. |
Ewidencja w spółkach cywilnych oraz w firmach osób fizycznych |
|
1. |
Trwałe zmiany wysokości kapitału - nadwyżka na dzień bilansowy trwałych zmniejszeń nad trwałymi zwiększeniami (część lub całość salda Wn konta 24, na którym ewidencjonowane są rozrachunki ze wspólnikami) |
24 |
Typowe zapisy po stronie Ma konta 80
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Wn |
I. Kapitał zakładowy w spółkach kapitałowych (z o.o. i akcyjnych) |
||
l. |
Wartość nominalna udziałów lub akcji - księgowanie pod datą wpisu spółki do KRS |
24 |
2. |
Inne księgowania poprzedzające ujęcie kapitału zakładowego w księgach rachunkowych dotyczą m.in. ewidencji otrzymanych wkładów na kapitał w postaci środków pieniężnych lub papierów wartościowych: Wn konto 03, 10, 13, 14, Ma konto 24 |
|
3. |
Inne księgowania poprzedzające ujęcie kapitału zakładowego w księgach rachunkowych dotyczą m.in. ewidencji otrzymanych wkładów na kapitał w postaci wkładu niepieniężnego - w wartości ynikającej z umowy spółki lub statutu: Wn konto 01, 02, 03, 04, 08, 20, 24, 31, 33, Ma konto 24 |
|
4. |
Inne księgowania poprzedzające ujęcie kapitału zakładowego w księgach rachunkowych dotyczą m.in.: nadwyżki wartości wniesionych wkładów nad wartością nominalną udziałów lub akcji (art. 154 S 3 i art. 396 ksh): Wn konto 24, Ma konto 81-1 |
|
5. |
Podwyższenie kapitału zakładowego w drodze kolejnych emisji akcji lub podwyższenia wartości nominalnej udziałów |
24 |
6. |
Podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki, tj. z kapitału zapasowego lub rezerwowego utworzonych z zysku — jeśli mogą być na ten cel użyte (art. 260 i art. 442-443 ksh) |
801, 802 |
7. |
Przeznaczenie kapitału zapasowego lub rezerwowego na podwyższenie kapitału zakładowego: Wn konto 81-1 lub 81-2, Ma konto 24 |
|
8. |
Podwyższenie kapitału zakładowego: Wn konto 24, Ma konto 80 |
|
II. Kapitał zakładowy (właściciela) w spółkach osobowych prawa handlowego (jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej), w spółkach cywilnych oraz w firmach osób fizycznych |
||
A. |
Ewidencja w spółkach osobowych prawa handlowego (jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej) |
|
1. |
Należne wkłady na kapitał zakładowy określone w umowie (statucie) spółki |
24 |
2. |
Inne księgowania związane z ujęciem kapitału zakładowego (właściciela) w księgach rachunkowych dotyczą ewidencji otrzymanych wkładów na kapitał: w postaci środków pieniężnych lub papierów wartościowych: Wn konto ()3, 10, 13, 14, Ma konto 24 |
|
3. |
Inne księgowania związane z ujęciem kapitału zakładowego (właściciela) w księgach rachunkowych dotyczą ewidencji otrzymanych wkładów na kapitał: w postaci wkładu niepieniężnego - w wartości wynikającej z umowy spółki lub statutu: Wn konto Ol, 02, 03, 04, 08, 20, 24, 31, 33, Ma konto 24 |
|
4. |
Uzupełnienie wkładu komandytariusza rzeczywiście wniesionego do spółki do wartości wkładu umówionego - z przypadającego mu zysku rocznego (wymagane art. 123 S 2 ksh) |
82 |
B. |
Ewidencja w spółkach cywilnych oraz w firmach osób fizycznych |
|
l. |
Wniesienie kapitału: w postaci środków pieniężnych lub papierów wartościowych |
03, 10, 13, 14 |
2. |
Wniesienie kapitału: w postaci wkładów niepieniężnych |
01, 02, 03, 04, 08, 20, 24, 31, 33 |
3. |
Przeznaczenie rocznego zysku brutto (części lub całości) na zwiększenie kapitału własnego |
82 |
4 |
Trwałe zmiany wysokości kapitału w ciągu roku obrotowego ustalone na dzień bilansowy - w wysokości nadwyżki trwałych zwiększeń nad trwałymi zmniejszeniami (całość lub część salda Ma konta 24) |
24 |
Zasady przewidziane powyżej będą nieco inaczej realizowane w nowym rodzaju spółki — prostej spółce akcyjnej. Ten rodzaj podmiotu będzie w polskim prawie od marca 2020 r. Kapitał akcyjny będzie wynosił co najmniej 1 zł i będzie ruchomy czyli będzie mógł się często zmieniać bez konieczności informowania niezwłocznego o tym fakcie KRS. Tu też kapitał akcyjny będzie służył do pokrywania strat bilansowych.
Konto to jest przeznaczone do ewidencji zwiększeń, zmniejszeń i stanu kapitału lub funduszu zapasowego jednostki, tworzonego na podstawie obowiązujących ją przepisów prawa — Kodeksu spółek handlowych.
Kapitał (fundusz) zapasowy odzwierciedla dodatkowe własne źródło finansowania aktywów danej jednostki. W zależności od formy prawnej jednostki występuje on pod różną nazwą - np. jako: kapitał zapasowy w spółkach handlowych.
Nie mają obowiązku jego tworzenia spółki osobowe prawa handlowego (jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne), spółki cywilne oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własne ryzyko, których wspólnicy lub właściciele (z wyjątkiem komandytariuszy) odpowiadają za zobowiązania jednostki również majątkiem stanowiącym ich osobistą własność. Te jednostki tworzą najczęściej "łącznie kapitał zakładowy, chociaż mogą tworzyć również inne kapitały — na podstawie decyzji kierownika jednostki (w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 uor).
Po stronie Wn - zmniejszenia kapitału (funduszu) |
Po stronie Ma - utworzenie kapitału (funduszu) oraz jego zwiększenia |
|
|
Saldo Ma odzwierciedla stan kapitału (funduszu) zapasowego jednostki i funduszu zapasowego wydzielonego zakładom lub oddziałom jednostki (saldo Wn - w jednostce wydzielającej, saldo Ma — w zakładzie albo oddziale tej jednostki) |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
|
I. Kapitał zapasowy w spółkach kapitałowych (z o.o. i akcyjnych) |
|||
l. |
Przeznaczenie kapitału zapasowego, w tym obligatoryjnego kapitału zapasowego tworzonego z zysku spółki akcyjnej (art. 396 ksh) na pokrycie straty bilansowej |
82 |
|
2. |
Przeznaczenie kapitału zapasowego, w tym obligatoryjnego kapitału zapasowego tworzonego z zysku spółki akcyjnej (art. 396 ksh) na wypłatę dywidendy - "łącznie z części kapitału utworzonego z zysku spółki, w tym w spółce akcyjnej wyłącznie z części przewyższającej 1/3 kapitału akcyjnego (art. 192 i 396 S 5 ksh) — kwota dywidendy brutto |
24 |
|
3. |
Przeznaczenie kapitału zapasowego, w tym obligatoryjnego kapitału zapasowego tworzonego z zysku spółki akcyjnej (art. 396 ksh) na wypłatę dywidendy — wyłącznie z części kapitału utworzonego z zysku spółki, w tym w spółce akcyjnej wyłącznie z części przewyższającej 1/3 kapitału akcyjnego (art. 192 i 396 S 5 ksh), przy czym kwota zryczałtowanego podatku dochodowego jest księgowana: Wn konto 24, Ma konto 22 |
||
4. |
Przeznaczenie kapitału zapasowego, w tym obligatoryjnego kapitału zapasowego tworzonego z zysku spółki akcyjnej (art. 396 ksh) na przeznaczenie kapitału zapasowego na podwyższenie kapitału zakładowego |
24 |
|
5. |
Inne księgowania z tym związane — podwyższenie kapitału zakładowego: Wn konto 24, Ma konto 80 |
||
6. |
Inne księgowania z tym związane - zryczałtowany podatek dochodowy od kwoty podwyższającej kapitał zakładowy: Wn konto 24, Ma konto 22 |
||
7. |
Sprzedaż udziałów lub akcji własnych - ujemna różnica pomiędzy ceną sprzedaży akcji lub udziałów własnych (pomniejszona o koszty sprzedaży) a ich ceną nabycia — do wysokości kapitału zapasowego |
75-0 |
|
8. |
Inne księgowania związane ze sprzedażą udziałów lub akcji własnych — zarachowanie pozostałej części różnicy przewyższającej kapitał zapasowy: Wn konto 82, Ma konto 75-0 |
||
9. |
Inne księgowania związane ze sprzedażą udziałów lub akcji własnych — wartości sprzedanych udziałów lub akcji według ceny nabycia: Wn konto 75-1, Ma konto 14 |
||
10. |
Umorzenie udziałów lub akcji własnych - ujemna różnica między ich wartością nominalną a ceną nabycia — do wysokości kapitału zakładowego |
14 |
|
I I. |
Inne księgowania związane z umorzeniem udziałów lub akcji własnych — zarachowanie pozostałej części różnicy przewyższającej kapitał zapasowy: Wn konto 82, Ma konto 14 |
||
12. |
Inne księgowania związane z umorzeniem udziałów lub akcji własnych — wartości udziałów lub akcji według ceny nominalnej: Wn konto 80, Ma konto 14 |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Wn |
I. Kapitał zapasowy w spółkach kapitałowych (z o.o. i akcyjnych) |
||
1. |
Utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce z o.o. z nadwyżki ceny, po której objęto udziały, nad wartością nominalną tych udziałów (art. 154 S 3 ksh) |
24 |
2. |
Utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce z o.o. z części zysku netto do podziału — zgodnie z umową spółki i uchwałą wspólników |
82 |
3. |
Utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce z o.o. z obniżenia kapitału zakładowego |
80 |
4. |
Utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce z o.o. w wysokości kwoty bezwarunkowo umorzonych zobowiązań w wyniku postępowania układowego |
21, 24, 84 |
5. |
Utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce z o.o. z nadwyżki powstałej na udziałach własnych — w razie ich zbycia - dodatnia różnica pomiędzy ceną sprzedaży (pomniejszoną o koszty sprzedaży) a ich ceną nabycia |
75-1 |
6. |
Utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce z o.o. z nadwyżki powstałej na udziałach własnych - w razie ich umorzenia drogą obniżenia kapitału zakładowego (Wn konto 80, Ma konto 14) - dodatnia różnica między ich wartością nominalną a ceną nabycia |
14 |
7. |
Utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce akcyjnej: |
|
— utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce akcyjnej — utworzenie kapitału ze źródeł określonych w art. 396 ksh z nadwyżki osiągniętej przy emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej, a pozostałej po pokryciu kosztów emisji akcji |
24 |
|
Treść operacji gospodarczej |
Wn |
|
— utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce akcyjnej: utworzenie kapitału ze źródeł określonych w art. 396 ksh: z dopłat uiszczanych przez akcjonariuszy w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom, o ile te dopłaty nie będą użyte na wyrównanie nadzwyczajnych odpisów lub strat |
10, 13 |
|
— utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce akcyjnej: utworzenie kapitału ze źródeł określonych w art. 396 ksh: z zysku netto do podziału — w wysokości co najmniej 8% tego zysku, dopóki kapitał zapasowy tworzony na pokrycie ewentualnej straty nie osiągnie co najmniej 1/3 kapitału zakładowego |
82 |
|
— utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce akcyjnej z obniżenia kapitału zakładowego - w trybie art, 457 S 2 ksh |
82 |
|
— utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce akcyjnej z nadwyżki powstałej na akcjach własnych - w razie ich zbycia — dodatnia różnica pomiędzy ceną sprzedaży (pomniejszoną o koszty sprzedaży) a ich ceną nabycia |
75-1 |
|
— utworzenie i powiększenie kapitału zapasowego w spółce akcyjnej z nadwyżki powstałej na akcjach własnych — w razie ich umorzenia drogą obniżenia kapitału zakładowego (Wn konto 80, Ma konto 14) — dodatnia różnica między ich wartością nominalną a ceną nabycia |
14 |
|
II. Kapitał (fundusz) o charakterze zapasowym we wszystkich typach jednostek |
||
l. |
Odniesienie na zwiększenie kapitału (funduszu) różnic z aktualizacji wyceny rozchodowanych środków trwałych (jeżeli w myśl przepisów szczególnych nie podlegają odniesieniu na konto 76-0) - ewidencja w dacie sprzedaży, fizycznej likwidacji |
81-3 |
Kapitał (fundusz) rezerwowy, który odzwierciedla dodatkowe (obok zapasowego) własne źródło finansowania aktywów, może być tworzony również przez inne jednostki niż spółki z o.o. i akcyjne — na podstawie umowy, statutu lub uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki.
Konto to jest przeznaczone do ewidencji kapitału (funduszu) rezerwowego tworzonego nieobligatoryjnie — zgodnie z postanowieniami umowy spółki z o.o. lub statutu spółki akcyjnej, poza wyjątkiem określonym w art, 36 ust. 2e uor.
Stosownie do postanowień zawartych w ww. przepisie ustawy o rachunkowości, w razie powzięcia przez wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością uchwały określającej termin i wysokość dopłat, równowartość dopłat ujmuje się na kapitale rezerwowym i wykazuje się w odrębnej pozycji pasywów bilansu jako „Kapitał rezerwowy z dopłat wspólników", Stanowi on składnik kapitału własnego do czasu aż zostanie wykorzystany w sposób uzasadniający jego odpisanie. Uchwalone, lecz niewniesione dopłaty wspólników wykazuje się w dodatkowej pozycji kapitałów własnych jako „Należne dopłaty na poczet kapitału rezerwowego (wielkość ujemna)".
Po stronie Wn |
Po stronie Ma |
Zmniejszenia kapitału (funduszu) w związku z wykorzystaniem go na cele, dla sfinansowania których został utworzony, rozwiązanie zbędnego kapitału (funduszu) — na podstawie stosownej uchwały właściwego organu jednostek |
Utworzenie kapitału (funduszu) w trybie obowiązującym jednostkę, podwyższanie kapitału (funduszu) ze źródeł dopuszczonych przepisami prawa |
Saldo Ma odzwierciedla stan kapitałów (funduszy) rezerwowych jednostki i funduszy rezerwowych wydzielonych zakładom lub oddziałom jednostki (saldo Wn w jednostce wydzielającej, saldo Ma -ș w zakładzie lub oddziale tej jednostki) |
Ewidencja prowadzona na kontach analitycznych do konta 81-2 powinna w szczególności umożliwiać ustalenie na dany moment:
stanu poszczególnych kapitałów (funduszy) rezerwowych według celów ich utworzenia,
tytułów ich zwiększeń i zmniejszeń w trakcie roku obrotowego,
wysokości ewentualnych kapitałów (funduszy) rezerwowych "dzielonych zakładom (oddziałom) jednostki.
Istnieje konieczność wyodrębnienia w analityce informacji na temat kapitałów rezerwowych tworzonych zgodnie ze statutem lub umową spółki. Ich wartość musi być zaprezentowana odrębnie w bilansie przygotowywanym zgodnie z załącznikiem nr I do uor. W świetle art. 177 S 1 ksh umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału. Istotne jest to, że obowiązek wniesienia dopłat musi wynikać z umowy spółki. Jeśli tak nie jest, wniesienie dopłat może nastąpić dopiero po zmianie umowy spółki dopuszczającej taką ewentualność.
Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do udziałów (art. 177 S 2 ksh). Wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników. Jeśli umowa spółki nie stanowi inaczej, do dopłat stosuje się art. 178 S 2 i art. 179 ksh. W myśl art. 178 S 2 ksh, jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych. Spółka może również żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
Sposób księgowego ujęcia dopłat uregulowany został w art. 36 ust. 2e ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem w razie powzięcia uchwały wspólników spółki z o.o. określającej termin i wysokość dopłat, równowartość dopłat ujmuje się w odrębnej pozycji pasywów bilansu (kapitał rezerwowy z dopłat wspólników) i wykazuje się jako składnik kapitału własnego dopóty, dopóki ten nie zostanie użyty w sposób uzasadniający jego odpisanie. Uchwalone, lecz niewniesione dopłaty wykazuje się w bilansie po stronie pasywów w dodatkowej pozycji kapitałów własnych „Należne dopłaty na poczet kapitału rezerwowego (wielkość ujemna)".
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
|
1. |
Pokrycie straty bilansowej |
82 |
|
2. |
Przeznaczenie kapitału rezerwowego (wyłącznie utworzonego z odpisów z zysku spółki z o.o. - art. 192 ksh) na wypłatę dywidendy - kwota dywidendy brutto |
24 |
|
3. |
Przy czym kwota zryczałtowanego podatku dochodowego jest księgowana: Wn konto 24, Ma konto 22 |
||
4. |
Przeznaczenie kapitału rezerwowego na podwyższenie kapitału zakładowego |
24 |
|
5. |
Inne księgowania z tym związane - podwyższenie kapitału zakładowego: Wn konto 24, Ma konto 80 |
||
6. |
Inne księgowania z tym związane — zryczałtowany podatek dochodowy od kwoty podwyższającej kapitał zakładowy: Wn konto 24, Ma konto 22 |
||
7. |
Umorzenie udziałów z kapitału rezerwowego utworzonego z zysku (bez obniżania kapitału zakładowego) |
14 |
|
8. |
Zakwalifikowanie do zwrotu dopłat wniesionych przez wspólników do spółki z o.o. |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
1. |
Utworzenie kapitału rezerwowego z części zysku netto do podziału |
82 |
2. |
Utworzenie kapitału rezerwowego z dopłat wspólników spółki z o.o. — wysokości uchwalonych kwot |
24 |
3. |
Wniesienie dopłat jest księgowane według zasad ogólnych: Wn konto 10, 13, Ma konto 24 |
|
4. |
Utworzenie kapitału rezerwowego poprzez obniżenie kapitału zakładowego |
80 |
5. |
Utworzenie kapitału rezerwowego poprzez wyodrębnienie z kapitału zapasowego |
801 |
Konto to jest przeznaczone w szczególności do ewidencji:
rezerwy utworzonej na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności w znaczeniu art. 5 ust. 2 uor, ustalonych w trybie i według zasad określonych w art. 29 uor,
skutków przeszacowania inwestycji zaliczonych do finansowych aktywów trwałych do poziomu ich cen rynkowych — stosownie do art. 35 ust. 4—6 uor,
różnicy wartości netto środków trwałych, o której mowa w art. 31 ust. 4 uor, powstałej na skutek aktualizacji wyceny, na podstawie odrębnych przepisów,
odpisów aktualizujących z tytułu trwałej utraty wartości dotychczas używanych środków trwałych, objętych uprzednio aktualizacją wyceny w trybie art. 31 ust. 3 uor, do wysokości różnicy będącej skutkiem wyceny odniesionej na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, stosownie do art. 32 ust. 5 uor,
różnicy z wyceny aktywów jednostki po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania.
Po stronie Wn |
Po stronie Ma |
Zmniejszenia kapitału. Utworzenie rezerwy i odpisów aktualizujących w trybie art. 29 uor |
Utworzenie i zwiększenie kapitału |
Może mieć saldo Wn w jednostce, w której nie ma założenia kontynuacji działalności przy sporządzaniu sprawozdania finansowego |
W jednostce kontynuującej działalność wykazuje wyłącznie saldo kredytowe |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
l. |
Przyrost umorzenia środków trwałych w związku z aktualizacją "ceny dokonaną na podstawie odrębnych przepisów |
7 |
2. |
Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych (spowodowanej zmianą technologii, prze- znaczeniem do likwidacji, wycofaniem z używania lub innymi przyczynami), których wycena była uprzednio aktualizowana — do wysokości różnicy z aktualizacji wyceny odniesionej na ten kapitał (fundusz) — kwota powyżej tej różnicy podlega księgowaniu: Wn konto 76-1, Ma konto 07 |
07 |
3. |
Kwota ewentualnego zmniejszenia wartości początkowej środków trwałych w związku z aktualizacją ich wyceny dokonaną na podstawie odrębnych przepisów |
Ol |
4. |
Przeksięgowanie różnicy z aktualizacji wyceny środka trwałego w związku z jego rozchodem (sprze- dażą, likwidacją, wniesieniem jako aport lub zbyciem w inny sposób) na kapitał (fundusz) zapasowy lub o charakterze zapasowym |
801 |
5. |
Przeksięgowanie różnicy z aktualizacji wyceny środka trwałego w związku z jego rozchodem (sprzedażą, likwidacją, wniesieniem jako aport lub zbyciem w inny sposób) na kapitał właścicieli - w przypadku spółek osobowych i firm osób fizycznych |
80 |
6. |
Skutek obniżenia wartości inwestycji zaliczonych do finansowych aktywów trwałych, w razie rozchodu tych aktywów lub zmniejszenia ich ceny rynkowej - kwota do wysokości uprzedniego podwyższenia ich wartości odniesionego na ten kapitał (fundusz) |
03-5 |
7. |
Wyksięgowanie — w związku z przekwalifikowaniem inwestycji długoterminowych do krótkoterminowych — skutków uprzedniej ich wyceny do wyższej ceny rynkowej odniesionych na ten kapitał (fundusz) |
03-5 |
8. |
Skutki ostrożnej wyceny aktywów (art. 29 uor) ustalone na dzień poprzedzający postawienie jednostki w stan likwidacji lub upadłości |
konto zespołu |
9. |
Rezerwa (art. 29 uor) na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności |
83 |
10. |
Połączenie (art. 36 ust. 3 uor) na dzień rozpoczęcia likwidacji lub postępowania upadłościowego kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny w jeden kapitał (fundusz) podstawowy |
80 |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Wn |
l. |
Zwiększenie wartości początkowej środków trwałych w związku z aktualizacją wyceny dokonaną na podstawie odrębnych przepisów |
I |
2. |
Kwota ewentualnego obniżenia wartości dotychczasowego umorzenia środków trwałych w związku z aktualizacją wyceny dokonaną na podstawie odrębnych przepisów |
7 |
3. |
Wzrost wartości inwestycji zaliczonych do finansowych aktywów trwałych uprzednio nieobniżonej lub wzrost powyżej kwoty uprzedniego obniżenia - jeżeli ich ewidencja jest prowadzona w cenach rynkowych |
03-5 |
4. |
Ujęcie różnicy pomiędzy wartością rynkową (równą wartości nominalnej obejmowanych udziałów lub akcji) a niższą wartością księgową wniesionych wkładów |
70-1, 73-1, 74-1, 75-15 76-1 lub tylko 76-1 |
Z ewidencji analitycznej muszą wynikać informacje o wartości kapitału z aktualizacji wyceny będącego skutkiem dokonanych zmian do poziomu wartości godziwej. Znowelizowana uor "maga prezentacji takiej informacji w bilansie przygotowywanym zgodnie z załącznikiem nr 1 do uor.
Konto 82 jest przeznaczone do ewidencji operacji gospodarczych związanych z:
rozliczaniem wyniku finansowego osiągniętego za rok obrotowy oraz poprzednie lata, które następuje na podstawie i pod datą uchwały podjętej przez organ zatwierdzający o sposobie podziału lub pokrycia wyniku finansowego wykazanego w zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym jednostki (art. 53 ust. 3 i 4 uor),
ujmowaniem skutków korekty błędów podstawowych, popełnionych w latach ubiegłych, ale ujawnionych w roku obrotowym (art. 54 ust. 3 uor),
stratami powstałymi podczas umorzenia lub sprzedaży własnych akcji lub udziałów, niepokrytymi kapitałem zapasowym (art. 36a uor).
W jednostce posiadającej samobilansujące zakłady (oddziały), na koncie 82 ujmowane są rozliczenia jednostki z tymi zakładami (oddziałami) z tytułu podziału lub pokrycia wyniku finansowego.
Po stronie Wn |
Po stronie Ma |
Przeniesienie pod datą zatwierdzenia zeszłorocznego sprawozdania straty bilansowej |
Przeniesienie pod datą zatwierdzenia zeszłorocznego sprawozdania zysku bilansowego |
Operacje związane z podziałem zysku za lata ubiegłe |
Operacje związane z pokryciem straty za lata ubiegłe |
Saldo debetowe (Wn), które odzwierciedla wysokość niepokrytej straty |
Saldo kredytowe (Ma), które odzwierciedla kwotę niepodzielonego zysku |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
l. |
Przeksięgowanie straty poniesionej za poprzedni rok obrotowy, tj. straty netto osoby prawnej i straty brutto spółki osobowej oraz jednostki osoby fizycznej |
86 |
2. |
Podział zysku zgodnie z uchwałą organu zatwierdzającego (przy czym w przypadku nieobjęcia podziałem całego zysku kwota nierozdysponowana pozostaje jako saldo na koncie 82) — odpis na kapitał zapasowy lub rezerwowy w spółce kapitałowej, fundusz przedsiębiorstwa w przedsiębiorstwie państwowym, fundusz zakładu w SPZOZ, fundusz zasobowy w spółdzielni |
801, 802 |
3. |
Podział zysku zgodnie z uchwałą organu zatwierdzającego (przy czym w przypadku nieobjęcia podziałem całego zysku kwota nierozdysponowana pozostaje jako saldo na koncie 82) - przeznaczenie czystego zysku na podwyższenie kapitału zakładowego w spółce kapitałowej |
800 |
4. |
Inne operacje związane z tym zdarzeniem są księgowane — należny podatek dochodowy obciążający wspólnika lub akcjonariusza: Wn konto 24, Ma konto 22 |
|
5. |
Inne operacje związane z tym zdarzeniem są księgowane — kwota netto zwiększająca kapitał zakładowy (w dacie wpisu podwyższenia do rejestru sądowego - zgodnie z przepisami ksh): Wn konto 24, Ma konto 80 |
|
6. |
Podział zysku zgodnie z uchwałą organu zatwierdzającego — dywidendy dla wspólników, akcjonariuszy, członków spółdzielni - dywidenda do wypłaty (brutto) |
24 |
7. |
Inne operacje gospodarcze związane z dywidendami podlegają księgowaniu: należny podatek dochodowy: Wn konto 24, Ma konto 22 |
|
8. |
Inne operacje gospodarcze związane z dywidendami podlegają księgowaniu: opłacenie podatku w imieniu otrzymującego dywidendę: Wn konto 22, Ma konto 13 |
|
9. |
Inne operacje gospodarcze związane z dywidendami podlegają księgowaniu: wypłata dywidendy netto: Wn konto 24, Ma konto 10, 13 |
24 |
10. |
Podział zysku zgodnie z uchwałą organu zatwierdzającego - udział w zysku brutto spółek osobowych i firm osób fizycznych — kwota należna (brutto), przy czym wypłata kwoty brutto jest księgowana: Wn konto 24, Ma konto 10, 13 |
24 |
11. |
Podział zysku zgodnie z uchwałą organu zatwierdzającego, ewentualne zasilenie z zysku funduszy specjalnych |
85 |
12. |
Przelew środków na wyodrębniony rachunek bankowy: Wn konto 13-5, Ma konto 13-0 |
|
ewentualne nagrody i tantiemy dla pracowników, członków zarządu, członków rady nadzorczej itp. - kwota uchwalona brutto |
23,24 |
|
12b. |
ewentualne nagrody i tantiemy dla pracowników, członków zarządu, członków rady nadzorczej itp. - kwota składek ZUS oraz na FGŠP należnych od pracodawcy (wypłacającego) |
22 |
13. |
Inne operacje związane z tym zdarzeniem są księgowane — obciążenia należne od otrzymujących nagrody i tantiemy (składki ZUS, podatek dochodowy od osób fizycznych): Wn konto 23, 24, Ma konto 22 |
|
14. |
Inne operacje związane z tym zdarzeniem są księgowane - przelew składek i podatku dochodowego: Wn konto 22, Ma konto 13 |
|
15. |
Inne operacje związane z tym zdarzeniem są księgowane - wypłata nagród i tantiem z zysku w kwotach netto: Wn konto 23, 24, Ma konto 10, 13 |
|
16. |
Podział zysku zgodnie z uchwałą organu zatwierdzającego ewentualne darowizny z zysku — kwota uchwalona |
24 |
17. |
Inne operacje gospodarcze związane z ww. darowizną — przekazanie darowizny gotówką: Wn konto 24, Ma konto 10, 13 |
|
18. |
Inne operacje gospodarcze związane z ww. darowizną - przekazanie darowizny w naturze: Wn konto 24, Ma konto 01, 08, 31, 33, 60, 73-1, 40 lub konto zespołu 5 |
|
Uwaga: W przypadku darowizny z zysku dokonywanej w postaci niepieniężnych składników aktywów, na obciążenie konta 82 jest księgowany ewentualny VAT należny, ustalony w przypadkach i w trybie przepisów o VAT |
22-2 |
|
19. |
Skutki błędów podstawowych zmniejszające zysk do podziału lub zwiększające stratę do pokrycia |
22, 28, 83, konto zespołu 5, 6 |
20. |
Strata poniesiona podczas sprzedaży lub umorzenia własnych akcji lub udziałów, niepokryta kapitałem zapasowym - w przypadku sprzedaży po cenie niższej od ceny nabycia |
75-0 |
21. |
Strata poniesiona podczas sprzedaży lub umorzenia własnych akcji lub udziałów, niepokryta kapitałem zapasowym — w przypadku umorzenia poprzez obniżenie kapitału zakładowego w przypadku nabycia po cenach wyższych od wartości nominalnej |
14 |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Wn |
l. |
Przeksięgowanie zysku osiągniętego za poprzedni rok obrotowy, tj. zysku netto osoby prawnej i zysku brutto spółki osobowej oraz jednostki osoby fizycznej |
86 |
2. |
Pokrycie straty ze źródeł wyszczególnionych w uchwale organu zatwierdzającego (przy czym w przypadku nieobjęcia uchwałą całej straty kwota niepokryta pozostaje jako saldo na koncie 82) — ze spodziewanego zysku następnego roku obrotowego (następnych lat) - nie powoduje zapisów na koncie syntetycznym; wskazane jest natomiast ujęcie straty na odrębnym koncie analitycznym prowadzonym do konta 82 |
801, 802 |
3. |
Pokrycie straty ze źródeł wyszczególnionych w uchwale organu zatwierdzającego (przy czym w przypadku nieobjęcia uchwałą całej straty kwota niepokryta pozostaje jako saldo na koncie 82) — z kapitału zapasowego lub rezerwowego spółki kapitałowej, z funduszu przedsiębiorstwa w przedsiębiorstwie państwowym, z funduszu zakładu SP ZOZ, z funduszu zasobowego spółdzielni |
802 |
Uwaga: Pokrycie straty bilansowej spółki z o.o. może nastąpić z dopłat wspólników, zarachowywanych na kapitał rezerwowy stosownie do postanowień art. 36 ust. 2e uor |
802 |
|
4. |
Operacje poprzedzające pokrycie straty są księgowane następująco — zarachowanie uchwalonej dopłaty: Wn konto 24, Ma konto 81-2 |
|
5. |
Operacje poprzedzające pokrycie straty są księgowane następująco — wniesienie dopłaty: Wn konto 10, 13, Ma konto 24 |
|
6. |
Pokrycie straty ze źródeł wyszczególnionych w uchwale organu zatwierdzającego (przy czym w przypadku nieobjęcia uchwałą całej straty kwota niepokryta pozostaje jako saldo na koncie 82) — w drodze obniżenia (z zachowaniem trybu i zasad określonych w przepisach prawa obowiązujących jednostkę) kapitału zakładowego spółki akcyjnej, spółki z o.o., spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej, funduszu zakładu SPZOZ, funduszu udziałowego spółdzielni, kapitału właścicieli spółki jawnej, partnerskiej i spółki prawa cywilnego oraz kapitału właściciela jednostki osoby fizycznej |
80 |
7. |
Pokrycie straty ze źródeł wyszczególnionych w uchwale organu zatwierdzającego (przy czym w przypadku nieobjęcia uchwałą całej straty kwota niepokryta pozostaje jako saldo na koncie 82) dopłatą właścicieli spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej, jawnej, partnerskiej i spółki prawa cywilnego oraz właściciela jednostki osoby fizycznej |
10,13 |
8. |
Skutki błędów podstawowych zwiększające zysk do podziału lub zmniejszające stratę do pokrycia |
22, 28, 83, konto zespołu |
Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzą te jednostki, które są podatnikami podatku dochodowego. W przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowe jednostki nie podlega obowiązkowemu badaniu (w myśl art. 64 ust. I uor), może ona odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Taka możliwość wynika z art. 37 ust. 10 uor. Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w wysokości kwoty podatku dochodowego wymagającej w przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, to jest różnic, które spowodują w przyszłości zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego (podstawy opodatkowania po odliczeniach). Wysokość tej rezerwy ustala się przy uwzględnieniu stawek podatku dochodowego obowiązujących w roku powstania obowiązku podatkowego. Nie tworzy się rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w przypadkach wymienionych w KSR nr 2 „Podatek dochodowy”, tj. gdy różnica przejściowa:
dotyczy wartości firmy, której amortyzacja, odpisanie lub jakiekolwiek inne zmniejszenie nie powoduje obniżenia podstawy opodatkowania, lub
wynika z początkowego ujęcia w księgach danego składnika aktywów lub pasywów wskutek transakcji, która:
nie stanowi połączenia ani nabycia jednostki albo jej zorganizowanej części oraz
nie wpływa na podstawę opodatkowania lub wynik finansowy brutto.
Nie tworzy się rezerwy, podobnie jak i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego, jeśli sprawozdanie jednostki nie podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta.
Ustalanie odroczonego podatku dochodowego wiąże się z koniecznością wnikliwej analizy wartości podatkowych wszystkich aktywów i pasywów i ustaleniem, czy różnica między wartością podatkową a księgową ma charakter trwały, czy przejściowy. Uzyskanie takich danych wymaga posiadania rozbudowanego systemu informacyjnego rachunkowości i jest procedurą dość pracochłonną.
Małe jednostki, czyli jednostki, które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości (z "łączeniem jednostek zaufania publicznego, o których mowa w art. 3 ust. le pkt 1-6): 1) 25.500.000 zł — w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
2) 51.000.000 zł — w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy, 3) 50 osób — w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty - mogą odstąpić od ustalania rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Przyjęcie tego rozwiązania przewiązanego w znowelizowanym art. 37. ust 10 uor pozwoli przy sporządzaniu sprawozdania finansowego pominąć kwestie podatkowe i skupić się jedynie na prawidłowej wycenie w rachunkowości. Zaoszczędzony zostanie tym samym czas pracowników służb księgowych związany z analizowaniem tych zdarzeń, śledzeniem ich skutków w kolejnych latach. Nie będzie też konieczne rozbudowywanie ewidencji księgowej, w szczególności analitycznej, po to, aby wychwycić różnice przejściowe między wartością księgową a podatkową aktywów i pasywów.
W myśl art. 35d ust. 1 uor rezerwy tworzy się na:
pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego,
przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań.
Nie tworzy się rezerw na zdarzenia związane z ogólnym ryzykiem prowadzenia działalności ani też na zdarzenia związane z przyszłą działalnością.
Rezerwy zalicza się do:
pozostałych kosztów operacyjnych — jeżeli dotyczą pośrednio działalności operacyjnej jednostki,
kosztów finansowych — gdy dotyczą operacji finansowych,
strat nadzwyczajnych — jeżeli dotyczą zdarzeń trudnych do przewidzenia i niezwiązanych z ogólnym ryzykiem prowadzenia działalności gospodarczej.
Rezerwy wycenia nie później niż na dzień bilansowy w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości (art. 28 ust. I pkt 9 uor). Rozwinięciem przepisów ustawy o rachunkowości dotyczących rezerw jest Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”. Warto się zapoznać z tym standardem przed podjęciem decyzji w sprawie utworzenia rezerwy na skutki toczącego się postępowania. Wynika z niego m.in., że rezerwy tworzy się, gdy przeciwko jednostce wniesiono pozew, a prawdopodobieństwo wyroku niekorzystnego dla jednostki — w ocenie np. radcy prawnego - jest większe niż prawdopodobieństwo wyroku korzystnego. Szacując kwotę rezerwy, uwzględnia się w szczególności kwotę roszczenia określoną w pozwie oraz koszty postępowania sądowego,
Po stronie Wn |
Po stronie Ma |
Wykorzystanie lub rozwiązanie zbędnej rezerwy |
Utworzenie bądź podwyższenie stanu rezerw |
Saldo Ma oznacza stan rezerw na koniec roku i jest prezentowane w bilansie w odpowiednich pozycjach |
Ewidencje należy prowadzić w podziale na tytuły rezerw.
Zaznaczyć należy, iż nie ujmuje się na koncie 83 rezerw na koszty, które są w swej istocie rozliczeniami międzyokresowymi biernymi ujmowanymi na koncie 64.
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
l. |
Rozwiązanie bądź wykorzystanie rezerwy na odroczony podatek dochodowy, których skutki są odnoszone wynikowo |
87 |
2. |
Rozwiązanie bądź wykorzystanie rezerwy na odroczony podatek dochodowy, których skutki są odnoszone kapitałowo |
802, 803 |
3. |
Rozwiązanie bądź wykorzystanie rezerwy na odroczony podatek dochodowy, których skutki dotyczą lat ubiegłych |
82 |
4. |
Wykorzystanie rezerwy dotyczącej pozostałych zdarzeń operacyjnych, np. skutków postępowania sądowego |
24 |
5. |
Rozwiązanie zbędnej rezerwy dotyczącej pozostałych zdarzeń operacyjnych, np. skutków postępowania sądowego |
76-1 |
6. |
Wykorzystanie rezerwy dotyczącej zdarzeń finansowych, np. rezerwy na poręczenie lub gwarancję finansowe |
24 |
7. |
Rozwiązanie zbędnej rezerwy dotyczącej zdarzeń finansowych, np. rezerwy na poręczenie lub gwarancję finansową |
75-1 |
8. |
Wykorzystanie rezerwy dotyczącej zdarzeń, których skutki są odnoszone na wynik zdarzeń nadzwyczajnych, np. restrukturyzacja na podstawie odrębnych przepisów |
24 |
9. |
Rozwiązanie zbędnej rezerwy dotyczącej zdarzeń, których skutki są odnoszone na wynik zdarzeń nadzwyczajnych np. restrukturyzacja na podstawie odrębnych przepisów |
77-0 |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
1. |
Utworzenie rezerwy na odroczony podatek dochodowy, których skutki są odnoszone wynikowo |
87 |
2. |
Utworzenie rezerwy na odroczony podatek dochodowy, których skutki są odnoszone kapitałowo |
802, 803 |
3. |
Utworzenie rezerwy na odroczony podatek dochodowy, których skutki dotyczą lat ubiegłych |
82 |
4. |
Utworzenie rezerwy dotyczącej pozostałych zdarzeń operacyjnych, np. skutków postępowania sądowego |
76-1 |
5. |
Utworzenie rezerwy dotyczącej zdarzeń finansowych, np. rezerwy na poręczenie lub gwarancję finansową |
75-1 |
6. |
Utworzenie rezerwy dotyczącej zdarzeń, których skutki są odnoszone na wynik zdarzeń nadzwyczajnych, np. z restrukturyzacja na podstawie odrębnych przepisów |
77-1 |
Rozliczenia międzyokresowe przychodów, dokonywane z zachowaniem zasady ostrożności, obejmują w szczególności:
równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych,
środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych, 3) ujemną wartość firmy, o której mowa w art. 33 ust. 4 i art. 44b ust. Il uor. Wynika to z art. 41 uor.
W bilansie rozliczenia międzyokresowe przychodów wykazuje się w pasywach w pozycji B.IV „Rozliczenia międzyokresowe", oddzielnie prezentując:
ujemną wartość firmy (B.IV.I),
inne rozliczenia międzyokresowe (B.IV.2) w podziale na długo- i krótkoterminowe.
Zatem konto „Rozliczenia międzyokresowe przychodów" jest przeznaczone do ewidencji operacji gospodarczych związanych ze zdarzeniami, których finansowe skutki będą stanowić przychody w późniejszych (niż bieżący) okresach sprawozdawczych.
Wartość firmy powstaje w przypadku nabycia — np. w drodze zakupu, wniesienia aportem — jednostki lub zorganizowanej jej części. Jeżeli cena nabycia jednostki lub zorganizowanej Jej części jest niższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, to różnica stanowi ujemną wartość firmy. Odpisuje się ją w sposób określony w art. 44b ust. 11 uor, czyli do wysokości nieprzekraczającej wartości godziwej wniesionych aportem aktywów trwałych, z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach. Wartość ujemną zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Tę część ujemnej wartości firmy następnie rozlicza się w pozostałe przychody operacyjne przez okres będący średnią ważoną okresu ekonomicznej użyteczności nabytych i podlegających amortyzacji aktywów. Natomiast ujemna wartość firmy w wysokości przekraczającej wartość godziwą aktywów trwałych, z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach, zaliczana jest do tych przychodów na dzień nabycia.
Po stronie Wn |
Po stronie Ma |
|
budowy środka trwałego |
• Saldo debetowe (Wn), które może wystąpić w jednostkach świadczących długotrwałe usługi, w tym budowlane, odzwierciedla równowartość zarachowanych przychodów, które nie stanowi jeszcze wymaganych należności |
• Z reguły saldo kredytowe (Ma), które odzwierciedla wielkość przyszłych przychodów jednostki |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
1. |
Zarachowanie do przychodów bieżącego okresu przyjętych „z góry” wpłat na poczet dostaw i usług, tj. przedpłat, zaliczek, zadatków, rat |
70-0, 73-0, 74-0, 76-0 |
2. |
VAT należny wykazany w fakturze wystawionej na kwotę otrzymanej na poczet dostaw i usług zaliczki lub przedpłaty |
22-2 |
3. |
Zarachowanie do przychodów raty dotacji, dopłaty lub subwencji otrzymanej na finansowanie środka trwałego — równolegle do odpisów amortyzacyjnych i w proporcji wynikającej z udziału środków z tych źródeł w finansowaniu jego wartości początkowej |
76-0 |
4. |
Pokrycie dotacją, dopłatą lub subwencją kosztów rozwojowych, które nie przyniosły efektu |
76-0 |
5. |
Zarachowanie do przychodów wartości początkowej nieodpłatnie otrzymanego środka trwałego lub tytułu wartości niematerialnych i prawnych — równolegle do zarachowania w ciężar kosztów raty amortyzacji lub w razie ich rozchodu |
76-0 |
6. |
Kwota bezwarunkowo umorzonych zobowiązań w wyniku sądowego postępowania układowego lub postępowania naprawczego |
801 lub 800 |
7. |
Zobowiązania bezwarunkowo umorzone wyniku ugody poza sądowej |
76-0, 75-0 |
8. |
Zaliczenie do przychodów częściowo umorzonej pożyczki z funduszu celowego - równolegle do odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego nabytego z pożyczki |
76-0 |
9. |
Rozliczanie w czasie ujemnej wartości jednostki, a także od pisanie jej części nierozliczanej w czasie |
76-0 |
10. |
Zarachowanie ustalonych na dzień bilansowy (nieujętych w fakturach) przychodów z tytułu częściowego wykonania usług, w tym budowlanych, objętych długotrwałymi umowami (po odliczeniu zarachowanych przychodów, wpływających na wynik finansowy w ubiegłych okresach sprawozdawczych) |
70-0 |
11. |
Rozliczenie różnicy pomiędzy wartością nominalną nabytej wierzytelności a ceną jej nabycia — kwota zrealizowana (przychód) |
75-0 |
12. |
Rozliczenie różnicy pomiędzy wartością nominalną nabytej wierzytelności a ceną jej nabycia — kwota uznana za nieściągalną (utracona) |
20, 24 |
13. |
Rozliczenie w księgach spółdzielni mieszkaniowej nadwyżki przychodów nad kosztami gospodarki zasobami mieszkaniowymi i osiągniętej za poprzedni rok obrotowy |
70-0 |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Wn |
1. |
Faktury wystawione na kwoty otrzymanych zaliczek lub przedpłat na poczet dostaw i usług |
20, 24 |
2. |
Kwoty zobowiązań przewidziane do warunkowego umorzenia w postępowaniu układowym lub naprawczym (pozostają na tym koncie do czasu uznania przez sąd postanowień za zrealizowane) albo w wyniku ugody pozasądowej |
21, 24 |
3. |
Otrzymane dotacje, dopłaty i subwencje na finansowanie środków trwałych oraz prac rozwojowych, jeśli nie zwiększają funduszu własnego jednostki |
13 |
4. |
Wartość otrzymanych nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych |
01, 02, 08 |
5. |
Kwota umorzonej pożyczki z funduszu celowego - jeżeli została przeznaczona na finansowanie budowy odpowiedniego środka trwałego |
24 |
6. |
Ujemna wartość jednostki |
różne konta |
7. |
Różnica pomiędzy wartością nominalną nabytej wierzytelności a ceną jej nabycia |
20, 24 |
8. |
Ujęcie na dzień bilansowy nadwyżki przychodów nad kosztami gospodarki zasobami mieszkaniowymi w spółdzielniach mieszkaniowych (do rozliczenia w księgach następnego roku obrotowego) |
82 lub 86 |
Konta z grupy 85 są przeznaczone do ewidencji tworzenia i zwiększeń oraz wykorzystania funduszy specjalnych niezaliczanych do kapitału (funduszu) własnego jednostki, tworzonych na mocy przepisów prawa obowiązkowo lub dobrowolnie, przykładowo: zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, funduszu remontów zasobów mieszkaniowych, zakładowego funduszu nagród.
Po stronie Wn |
Po stronie Ma |
Wykorzystanie funduszu specjalnego na cele przewidziane w przepisach prawa:
|
Zwiększenia funduszu ze źródeł przewidzianych w przepisach prawa:
|
Saldo kredytowe (Ma), które odzwierciedla na dany moment stan funduszy specjalnych jednostki |
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (dalej: ZFŠS) jest tworzony i "wykorzystywany zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - niezależnie od formy prawnej jednostki i rodzaju prowadzonej działalności.
Typowe zapisy po stronie Wn konta „Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych”
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
1. |
Wydatkowanie ZFŚS na bezpośrednie finansowanie świadczeń socjalnych dla osób uprawnionych |
10, 13-5, 23 |
2. |
Wydatkowanie ZFŚS na zapomogi pieniężne |
10, 13-5, 23 |
3. |
Świadczenia rzeczowe - danie świadczeniobiorcy |
23, 30, 31 |
4. |
Dofinansowanie kosztów utrzymania obiektów socjalnych, przy czym równolegle powinna nastąpić refundacja środków z wyodrębnionego rachunku ZFŚS na rachunek bieżący jednostki: Wn konto 13-0, Ma konto 13-5 |
76-0 |
5. |
Koszty utrzymania obiektów socjalnych księgowane są w ciężar kosztów działalności operacyjnej według ogólnych zasad przyjętych przez jednostkę w ZPK. Powinny być ujęte na wyodrębnionym koncie 53 „Koszty działalności pomocniczej”: Wn konto 53, Ma konto 49 (lub Ma różne konta, jeśli koszty ewidencjonowane są tylko według funkcji - w zespole 5), przy czym na koniec okresu sprawozdawczego powinno nastąpić ich wyksięgowanie z kosztów działalności operacyjnej, zapisem: Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne", Ma konto 53, lub za pośrednictwem kont obrotów wewnętrznych, jeżeli jednostka sporządza porównawczy rachunek zysków i strat, zapisem: Wn konto 76-15 Ma konto 79-0 oraz równolegle Wn konto 76-1, Ma konto 53 |
|
6. |
Umorzenie pożyczek udzielonych ze środków ZFŚS |
23, 24 |
Typowe zapisy po stronie Ma konta „Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych”
Lp . |
Treść operacji gospodarczej |
Wn |
l. |
Ewidencja odpisu na ZFŚS |
|
A. Jednostka prowadzące ewidencje kosztów tylko na kontach zespołu 4 |
||
1. |
Naliczenie całoroczne o odpisu w koszy |
40 |
2. |
Inne operacje dotyczące odpisu na ZFŚS to zarachowanie odpisu za cały okres do rozliczania w czasie: Wn konto 64, Ma konto 49 |
|
3. |
Inne o operacje dotyczące odpisu na ZFŚS to rata odpisu za dany miesiąc: Wn konto 49, Ma konto 64 |
|
4. |
Inne operacje dotyczące odpisu na ZFŚS to przelew środków na wyodrębniony rachunek bankowy: Wn konto 13-5, Ma konto 13-0 |
|
5. |
Inne operacje dotyczące odpisu na ZFŚS to ewentualny odpis wyrównawczy podwyższający ZFŚS (odpis obniżający jest księgowany: Wn konto 85, Ma konto 40) |
|
B. Jednostka prowadząca ewidencje kosztów na kontach zespołu 4 i 5 |
||
1. |
Naliczenie całorocznego odpisu koszy |
40 |
2. |
Inne operacje dotyczące odpisu na ZFŚS to zarachowanie odpisu za cały okres do rozliczania w czasie: Wn konto 64, Ma konto 49 |
|
3. |
Inne operacje dotyczące odpisu na ZFŚS to rata odpisy za dany miesiąc: Wn konto zespołu 5, Ma konto 64 |
|
4. |
Inne operacje dotyczące odpisu na ZFŚS to przelew środków na rachunek bankowy ZFŚS: Wn konto 13-5, Ma konto 13-0 |
|
5. |
Inne operacje dotyczące odpisu na ZFŚS to ewentualny odpis wyrównawczy podwyższający ZFŚS oraz równolegle: Wn konto zespołu 5, Ma konto 49 (odpis obniżający jest księgowany: Wn konto 85, Ma konto 40 oraz równolegle: Wn konto 49, Ma konto zespołu 5) |
|
C. Jednostka prowadząca ewidencje kosztów tylko na kontach zespołu 5 |
||
1. |
Naliczenie całoroczne odpisu w koszty |
64 |
2. |
Inne operacje dotyczące odpisu na ZFŚS to odpisy w ciągu roku rat dotyczących danego miesiąca: Wn konto zespołu 5, Ma konto 64 |
|
3. |
Inne operacje dotyczące odpisu na ZFŚS to przelew środków na rachunek bankowy ZFŚS: Wn konto 13-5, Ma konto 13-0 |
|
4. |
Inne operacje dotyczące odpisu na ZFŚS to ewentualny odpis wyrównawczy podwyższający ZFŚS (odpis obniżający jest księgowany: Wn konto 85, Ma konto zespołu 5) |
|
5. |
Przychody ZFŚS z innych tytułów- we wszystkich jednostkach, niezależnie od metody ewidencji i rozliczania kosztów, odpisy z rocznego zysku do podziału |
82 |
6. |
Przelew środków jest księgowany : Wn konto 13-5, Ma konto 13-0 |
|
7. |
Przychody ZFŚS z innych tytułów — we wszystkich jednostkach, niezależnie od metody ewidencji i rozliczania kosztów odsetki od środków na wyodrębionym rachunku ZFŚS |
13-5 |
8. |
Przychody ZFŚS z innych tytułów- we wszystkich jednostkach, niezależnie od metody ewidencji i rozliczania kosztów o procentowanie oż czek udzielonych ze środków ZFŚS |
23, 24 |
9. |
Przychody ZFŚS z innych tytułów — we wszystkich jednostkach, niezależnie od metody ewidencji i rozliczania kosztów należności i wypływy z tytułu opłat za korzystanie ze świadczeń działalności socjalnej |
10, 13-5, |
10. |
Przychody ze sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych służących działalności socjalnej — w części nieprzeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych oraz zakładowych budynków lub lokali mieszkalnych, pomniejszone o koszty związane ze sprzedażą bądź likwidacją (bez uwzględnienia wartości netto - nieumorzonej tych środków trwałych) |
23, 24, 76-0 |
11. |
Przelew środków na rachunek ZFŚS jest księgowany: Wn konto 13-5, Ma konto 13-0 |
|
12. |
Inne przychody, w tym z tytułu darowizn od osób trzecich |
13-5, konto zespołu 3 |
Zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) jest tworzony i wykorzystywany zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
.
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
l. |
Wydatki ZFRON m.in. na: wynagrodzenia za dodatkowy urlop wypoczynkowy osób niepełnosprawnych, za czas zwolnień od pracy osób o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności wobec skierowania ich na turnus rehabilitacyjny, na badania lub zabiegi, dodatkowe "nagrodzenia za znajomość i posługiwanie się językiem migowym, wynagrodzenia lektorów dla pracowników niewidomych zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych, składki ZUS obciążające pracodawcę |
13-5, 22, 23 |
2. |
Wydatki ZFRON m.in. na: pokrycie kosztów obcych usług szkoleniowych, poradnictwa zawodowego, medycznych, rehabilitacyjnych i usprawniających, turystycznych, rekreacyjnych, sportowych, indywidualnych programów rehabilitacji, dowożenia do pracy itp. |
13-5, 21 |
3. |
Wydatki ZFRON m.in. na: pomoc udzielaną na indywidualny wniosek osoby niepełnosprawnej, np. bezzwrotną pomoc na dofinansowanie celów mieszkaniowych (adaptacja, dodatkowe wyposażenie), zakup środków pomocniczych, urządzeń i narzędzi technicznych, leków i materiałów diagnostycznych, sprzętu rehabilitacyjnego, ortopedycznego, pokrycie opłat za dojazdy, leczenie, pobyt w placówkach sanatoryjnych, rehabilitacyjnych, opiekuńczych, wczasach, pokrycie opłat za szkolenia i doszkalanie, opiekę pielęgnacyjną, wynagrodzenie przewodników osób niewidomych, pokrycie składek na indywidualne ubezpieczenie w komercyjnych instytucjach itd. |
13-5, 23 |
4. |
Wydatki ZFRON m.in. na: częściowe lub całkowite umorzenie zwrotnej nieoprocentowanej pożyczki udzielonej z ZFRON |
23, 24 |
5. |
Udzielenie pożyczki pracownikowi lub innej uprawnionej osobie ze środków ZFRON jest księgowane: Wn konto 23, 24, Ma konto 13-5 |
|
6. |
Pokrycie kosztów utrzymania bazy rehabilitacyjnej, socjalnej lub wypoczynkowej oraz wyposażenia w przedmioty niezaliczane do środków trwałych pomieszczeń przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych |
76-0 |
7. |
Wydatki ZFRON na zakup i modernizację środków trwałych oraz inne nakłady na środki trwałe służące rehabilitacji osób niepełnosprawnych: sfinansowane ze środków własnych jednostki (z przeznaczonych na ZFRON zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, z zysku jednostki) — zwiększenie kapitału zapasowego lub rezerwowego w dacie przyjęcia środka trwałego do używania lub ujęcia nakładów na koncie środków trwałych w budowie |
80, 801, 802 |
8. |
Wydatki ZFRON na zakup i modernizację środków trwałych oraz inne nakłady na środki trwałe służące rehabilitacji osób niepełnosprawnych: sfinansowane ze środków obcych zaliczonych na zwiększenie ZFRON (z przeznaczonych na ZFRON środków otrzymanych od PFRON, ze środków z darowizn itp.) - zarachowanie wykorzystania ZFRON w dacie przyjęcia środka trwałego do używania (do rozliczania w trybie art. 41 uor) |
84 |
9. |
Równolegle do odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych sfinansowanych z ZFRON utworzonego ze środków obcych, następuje rozliczanie kwoty ujętej na koncie 84 „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” do pozostałych przychodów operacyjnych: Wn konto 84, Ma konto 76-0 |
|
10. |
Wydatki ZFRON na wykonanie remontu uwzględniającego potrzeby osób niepełnosprawnych |
40 lub konto zespołu 5 |
11. |
Przekazanie środków ZFRON na rachunek PFRON - w razie likwidacji, upadłości, wykreślenia z ewiendcji działalności gospodarczej lub utraty statusu zakładu pracy chronionej |
13-5, 22 |
12. |
Wpłata na rachunek PFRON kwoty wydatkowanej ze środków ZFRON na nabycie, wytworzenie lub ulepszenie środków trwałych - w części niepokrytej odpisami amortyzacyjnymi w razie likwidacji, upadłości, wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej lub utraty statusu zakładu pracy chronionej |
13-5, 22 |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Wn |
1. |
Przychody ZFRON - kwota zwolnień z podatków oraz część zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych — oraz równolegle refundacja środków na rachunek ZFRON: Wn konto 13-5, Ma konto 13-0 |
22 |
2. |
Przychody ZFRON - środki pieniężne otrzymane w formie darowizn |
13-5 |
3. |
Przychody ZFRON - odsetki od środków ZFRON gromadzonych na wyodrębnionym rachunku bankowym |
13-5 |
4. |
Przychody ZFRON — równowartość środków otrzymanych ze zbycia środków trwałych zakupionych z ZFRON, w części niezamortyzowanej (nierozliczonej z konta 84) |
84 |
5. |
Przychody ZFRON — zmiana przeznaczenia środka trwałego zakupionego ze środków ZFRON, zwiększenie ZFRON o niezamortyzowaną część wartości (o saldo Ma konta 84) |
84 |
6. |
Zwrot ze środków pracodawcy na rachunek ZFRON nieprawidłowo wykorzystanych kwot |
76-1 |
— oraz równolegle przelew środków pieniężnych: Wn konto 13-5, Ma konto 13-0 |
Konto 86 jest przeznaczone do ustalania wyniku finansowego. Księguje się na nim przede wszystkim operacje związane z jego ustaleniem.
Po stronie Wn |
Po stronie Ma |
W jednostce sporządzającej rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym |
|
|
|
w jednostce sporządzającej rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym |
|
poniesione koszty:
|
a) przychody ze sprzedaży produktów (wyrobów, robót i usług), towarów oraz materiałów |
w każdej jednostce |
|
|
|
Saldo debetowe, które odzwierciedla stratę finansową |
Saldo kredytowe, które odzwierciedla zysk finansowy |
Saldo konta 86 podlega przeksięgowaniu na konto „Rozliczenie wyniku finansowego" w księgach rachunkowych następnego roku obrotowego - pod datą zatwierdzenia sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy, za który uzyskano dany wynik finansowy. Jeżeli sprawozdanie finansowe nie zostanie zatwierdzone, wynik finansowy przenosi się na konto 82 na dzień kończący ten następny rok obrotowy.
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
A. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4 i stosuje konto 49 oraz sporządza wariant porównawczy rachunku zysków i strat |
||
1. |
Wartość według cen nabycia (zakupu) sprzedanych towarów |
73-1 |
2. |
Wartość według cen nabycia (zakupu) materiałów |
74-1 |
3. |
Koszty finansowe |
75-1 |
4. |
Pozostałe koszty operacyjne |
76-1 |
5. |
Straty nadzwyczajne |
77-1 |
6. |
Koszty według rodzajów |
40 |
7. |
Zarachowany podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego |
87 |
8. |
Saldo Wn konta 49 odzwierciedlające zmniejszenie stanu produktów i rozliczeń międzyokresowych kosztów w stosunku do stanu na początek roku obrotowego |
49 |
9. |
Przeniesienie zysku za poprzedni rok obrotowy — pod datą zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego za ten (poprzedni) rok (lub na koniec roku obrotowego, jeżeli sprawozdanie to nie zostało zatwierdzone) |
82 |
B. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5 oraz sporządza wariant porównawczy rachunku zysków i strat |
||
1. |
Wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenie nabycia (zakupu), koszty finansowe, pozostałe koszty operacyjne, straty nadzwyczajne, koszty rodzajowe |
73-1, 74-1, 75-1, 76-1, |
2. |
Inne księgowania w zakresie kosztów przebiegają zapisami — koszt sprzedanych produktów: Wn konto 49, Ma konto 70-1 |
|
3. |
Inne księgowania w zakresie kosztów przebiegają zapisami — koszty handlowe i koszty sprzedaży (jeśli nie obciążają konta 70-1 lub 73-1): Wn konto 49, Ma konto 52 |
|
4. |
Inne księgowania w zakresie kosztów przebiegają zapisami - koszty ogólnego zarządu (jeżeli nie obciążają konta 70-1 lub 73-1): Wn konto 49, Ma konto 55 |
|
5. |
Zarachowany podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego |
|
6. |
Saldo Wn konta 49 odzwierciedlające zmniejszenie stanu produktów i rozliczeń międzyokresowych kosztów w stosunku do stanu na początek roku obrotowego |
49 |
7. |
Przeniesienie zysku za poprzedni rok obrotowy |
82 |
C. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5 lub wyłącznie na kontach zespołu 5 oraz sporządza wariant kalkulacyjny rachunku zysków i strat |
||
1. |
Koszt sprzedanych produktów |
70-1 |
2. |
Wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenie nabycia (zakupu), koszty finansowe, pozostałe koszty operacyjne, straty nadzwyczajne |
73-1, 74-1, 75-1, 76-1, 77— 140 |
3. |
Koszty handlowe i koszty sprzedaży (jeśli nie obciążają konta 70-1 lub 73-1) |
52 |
4. |
Koszty ogólnego zarządu (jeśli nie obciążają konta 70-1 lub 73-1) |
55 |
Uwaga: Koszty według rodzajów (tylko w jednostce stosującej konta zespołu 4 i 5): Wn konto 49, Ma konto 40 |
||
5. |
Zarachowany podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego |
87 |
6. |
Przeniesienie zysku za poprzedni rok obrotowy |
82 |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Wn |
A. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i stosuje konto 49 oraz sporządza wariant porównawczy rachunku zysków i strat |
||
1. |
Przychody ze sprzedaży produktów |
70-0 |
2. |
Przychody ze sprzedaży towarów |
73-0 |
3. |
Przychody ze sprzedaży materiałów |
74-0 |
4. |
Przychody finansowe |
75-0 |
5. |
Pozostałe przychody operacyjne |
76-0 |
6. |
Zyski nadzwyczajne |
77-0 |
7. |
Obroty wewnętrzne |
79-0 |
8. |
Saldo Ma konta 49 odzwierciedlające zwiększenie stanu produktów i rozliczeń międzyokresowych kosztów w stosunku do stanu na początek roku obrotowego — przy czym w saldzie Ma może tkwić aktywowana przez jednostkę na koniec roku obrotowego wartość niesprzedanych produktów, księgowana: Wn konto 60 lub 50, Ma konto 49; w nowym roku obrotowym powinno nastąpić jej rozliczenie w ciężar kosztów, zapisem: Wn konto 49, Ma konto 60 lub 50 |
49 |
9. |
Przeniesienie straty za poprzedni rok obrotowy pod datą zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego za ten (poprzedni) rok (lub na koniec następnego roku obrotowego, jeżeli sprawozdanie to nie zostało zatwierdzone) |
82 |
B. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5 oraz sporządza wariant porównawczy rachunku zysków i strat |
||
1. |
Przychody ze sprzedaży produktów, towarów, materiałów, przychody finansowe, pozostałe przychody operacyjne, zyski nadzwyczajne |
70-0, 73 0 74-0, 75 0 76-0, 77 0 |
2. |
Obroty wewnętrzne — przy czym koszt obrotów wewnętrznych jest księgowany: Wn konto 49, Ma konto 79-1 |
79-0 |
3. |
Saldo Ma konta 49 odzwierciedlające zwiększenie stanu produktów i rozliczeń międzyokresowych kosztów w stosunku do stanu na początek roku obrotowego |
49 |
4. |
Przeniesienie straty za poprzedni rok obrotowy |
82 |
C. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5 lub wyłącznie na kontach zespołu 5 oraz sporządza wariant kalkulacyjny rachunku zysków i strat |
||
1. |
Przychody ze sprzedaży produktów, towarów, materiałów, przychody finansowe, pozostałe przychody operacyjne, zyski nadzwyczajne |
70-0, 73 0 74-0, 75 0 76-0, 77 0 |
2. |
Przeniesienie straty za poprzedni rok obrotowy |
82 |
Konto „Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego” jest przeznaczone do ewidencji:
• obowiązkowych zmniejszeń wyniku finansowego z różnych tytułów przewidzianych przepisami prawa, a w szczególności z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych oraz wpłat z zysku przedsiębiorstw państwowych i spółek Skarbu Państwa,
• rezerwy lub aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego od osób prawnych, utworzonych w trybie art. 37 uor w związku z wystąpieniem przejściowej różnicy z tytułu podatku dochodowego, spowodowanej różnym momentem powstania przychodu i kosztu w świetle przepisów ustawy o rachunkowości i ustawy o podatku dochodowym.
Po stronie Wn |
Po stronie Ma |
|
|
Zazwyczaj saldo debetowe (Wn)ș które przenoszone jest na dzień bilansowy na konto „Wynik finansowy”. |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Ma |
1. |
Naliczenie podatku dochodowego od osób prawnych oraz wpłat z zysku przedsiębiorstw państwowych i spółek Skarbu Państwa |
22-3 |
2. |
Zarachowanie przez jednostkę otrzymującą dywidendę należnego od tej dywidendy podatku dochodowego pobranego przez płatnika, jeżeli jednostka ma prawo do odliczenia od podatku dochodowego obliczonego od pozostałych dochodów |
22-3 |
- przy czym kwota pobranego podatku pomniejszająca dywidendę otrzymaną przez jednostkę jest księgowana: Wn konto 22-3, Ma konto 24 (konto jednostki wypłacającej) |
||
3. |
Utworzenie rezerwy na odroczony podatek dochodowy od osób prawnych |
83 |
4. |
Zmniejszenie ujemnej różnicy przejściowej lub aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego |
65 |
Lp. |
Treść operacji gospodarczej |
Wn |
1. |
Zmniejszenie — zarachowanego zaliczkowo — należnego podatku dochodowego od osób prawnych oraz wpłat z zysku przedsiębiorstw państwowych i spółek Skarbu Państwa |
22 3 |
2. |
Umorzenie zobowiązania z tytułu podatku i wpłat z zysku |
22-3 |
3. |
Wykorzystanie rezerwy na odroczony podatek dochodowy od osób prawnych, rozwiązanie zbędnej rezerwy lub rezygnacja z tworzenia rezerwy |
83 |
4. |
Utworzenie aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego od osób prawnych, w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od tego podatku |
65 |
5. |
Przeksięgowanie na dzień bilansowy podatku dochodowego i innych obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego |
86 |
Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.
+30
Prawnik, redaktor publikacji z zakresu prawa podatkowego, rachunkowości oraz analizy finansowej. Posiada 20-letnie doświadczenie w prowadzeniu publikacji i portali, których celem jest dostarczanie bieżących informacji o zmianach w prawie oraz interpretacja zawiłych przepisów z zakresu rachunkowości i podatków.
Doktor Nauk Ekonomicznych w zakresie Nauk o Zarządzaniu, adiunkt na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, praktyk, wieloletni szkoleniowiec i dydaktyk, autorka wielu publikacji z zakresu rachunkowości finansowej podatkowej, MSSF i rachunkowości zarządczej.
Absolwentka studiów MBA, Dyrektor ds. Finansów i Compliance w firmie consultingowej, Manager Działu Księgowości w międzynarodowej firmie leasingowej, trener – wykładowca Centrum Szkoleniowe FRR Sp. z o.o.